Eğlenmek ve öğrenmek için Japonca metin okumak

Başka yolu yok

Önceden yazdığım yazı dizisinde hiragana ve katakanadan kanjiye kadar üç farklı metni ele almıştım. Hepsini bilmek Japonca metinleri okuyabilmek açısından önemli ama iş okuma becerisiyle bitmiyor. Birisinin öğrendiği karakter sayısını hesaplamak çok hoşumuza gitse de temel okuryazarlık seviyesi için gerektiği söylenen yaklaşık 2000 jōyō kanjisini öğrenmek akıcı bir şekilde okuyabileceğinizi otomatik olarak garantilemiyor.

Nihayetinde okumaya yönelik alıştırmaların yerini hiçbir şey tutmuyor. İlk başta dil öğrenme kitaplarındaki kısacık parçalar gelişmeyi ateşleyerek yeterli geliyor. Bir süre sonra ise anadili Japonca olanlar için yazılan metinlere geçmek gerek. Yine de okuma kaynaklarının çokluğunu göz önüne alınca insan nereden başlayacağını bilemiyor. Karar verirken düşünülmesi gereken önemli bir nokta sizi neyin motive ettiğini bulmak olabilir. Mesela neyi daha fazla okumak isterdiniz ya da ne daha çok hoşunuza giderdi? Bu noktayla bağlantılı olarak metnin seviyesi de önemli, çok zor bir şeyi seçmek hem ilginizi hem de sonuçları olumsuz yönde etkileyebilir.

Sizi motive etmesi açısından en iyi yöntem ana dilinizde okumayı sevdiğiniz metinleri seçmek olacaktır. Haberler, farklı makaleler, çizgi roman, oyun, kurmaca olan ya da olmayan metinler veya herhangi bir şey, fark etmez. Akıcı bir şekilde okuma amacıyla çıktığım kendi serüvenimden örnek verirsem Keigo Higashino ve Haruki Murakami’nin romanlarının gizeminde kaybolup bayağı bir zaman harcadım diyebilirim. Kişisel zevkler herkese hitap edebilecek bir tavsiyede bulunmayı zorlaştırıyor haliyle. Yine de halihazırda bulunan kaynaklar denizinde kaybolmamak için aşağıdaki fikirlerden yardım alabilirsiniz.

Seviyenizi belirleyin

İlgi alanlarınıza yakın sosyal medya hesaplarını takip etmek yapabileceğiniz şeylerden biri. Mesela Twitter’da kısa metinler hiç tükenmiyor ve bazen bunlar daha uzun makalelerle ilgili size genel bir bilgi de verebilir. Nereden başlayacağınızdan emin değilseniz bu sayede düzenli olarak okumak isteyebileceğiniz Japonca siteleri keşfedebilirsiniz. Bazı kullanıcıların internette kullandığı argo kelimeler sizi zorlayabilir ama @yasashiinews gibi için temel seviyede Japonca kullanan hesaplar da var. NHK News Web Easy adlı sitede basit bir dille yazılmış güncel hikayeler de güzel bir kaynak olabilir.

Japonya’nın dışındaki yerlerde yazılı kaynaklara erişmek zahmetli ve pahalı olabilir ama yabancılara yönelik hazırlanan kaynaklara kıyasla, Japonya’da olanlar için daha hesaplı birçok kaynak var. O zaman mesele seviyeyi belirleyebilmekte. Bazı kitaplar ilkokulun farklı seviyeleri için, ben de öğrenmeye ilk başladığım zamanlarda bu kitapları kendime az çok rehber edinmiştim. Ayrıca ciltsiz kitapların (bunkobon) öğrenme açısından daha elverişli olduğunu da fark ettim çünkü bu kitaplar yaygın olarak kullanılmayan kanjilerin de okunuşunu furigana olarak veriyor ama ciltli kitaplarda (tankōbon) böyle bir şey yok.

Hızlı ve yavaş okuma

Öğrenme amaçlı okuma yapmak iki büyük başlık altında incelenebilir. Pekiştirerek okuma daha kısa ama daha zor metinleri tamamen anlayabilmeye ve bu sırada yeni karşılaşılan kelimeleri dikkatlice kontrol etmeye dayalı. Bu genellikle anlamayı ölçmeye yönelik soruların sorulduğu sınıf ortamında en sık karşılaştığımız okuma biçimi. Bir metni çevirmek de pekiştirerek okumayı gerektiriyor.

Kapsamlı okuma ise daha uzun ama daha basit metinleri dikkatle incelemeden genel olarak anlamaya dayalı. Keyif almak için okuma yapmak da buna dahil. Bu sayede bilgi kapasitesi artıyor ve okur sözcükleri belli bir bağlamda öğreniyor. Buna karşılık, pekiştirerek okuma öğrenmesi daha fazla çaba gerektiren sözcüklerin ve ifadelerin üzerinde durma fırsatı sunuyor. Öğrenme sürecinde ikisinden de faydalanmak her açıdan en iyi sonucu verecektir.

Bazı araştırmalara göre akıcı bir şekilde kapsamlı okuma yapmak ve öğrenmek, metnin %98’nin anlaşılmasını gerektiriyor. İlginç görünen bir kitaba kendinizi kaptırmadan önce ilk sayfada bilmediğiniz kelimelerin toplam kelimelerin yüzde kaçına denk geldiğini hesaplayarak anlama seviyenizi ölçebilirsiniz. Bu ciddi bir yöntem olmasa da kelimelerin %10’unu ya da daha fazlasını bilmiyorsanız kitap büyük bir ihtimalle sizi zorlayacaktır ve daha çok pekiştirerek okumaya yöneliktir.

Motivasyonunuzu kaybetmeyin

Öğrendikleri dilde orta seviyeye gelenler, başlangıçta sürekli yükseliş gösteren grafikleri düşmeye başladığında durağan bir süreçle karşı karşıya kalır. Bu durum aslında, ders kitaplarından okuması daha zor olan şeylere geçmek için bir işarettir. Özellikle zamanı olmayan yetişkinler için sürekli hem merak uyandıran hem de doğru seviyede kaynak bulabilmek, deneme ve yanılmalarla dolu zor bir süreç olabilir (Tecrübeyle sabittir).  

Son olarak yine motivasyonun önemini vurgulamak istiyorum. Genellikle okumak, bağlamdan ayrı olarak ezberlemesi çok zor olan gramer yapılarının birçoğuyla ilgili bilgi edinmeyi de sağlar. Higashino’nun gizemlerinden büyük keyif almıştım. Aynı zamanda şirket raporlarından siyasi makalelere kadar iş hayatımdaki birçok metni anlamama yardımcı olduğunu da gördüm. Özellikle temel becerileri geliştirmek söz konusuysa daha çok sevdiğiniz ve sizi ne okumanız gerektiği konusunda endişelendirmek yerine motive eden şeyleri okumak en iyisi bana göre.

Kaynaklar

İşte size önerilen kaynaklardan bazıları! Liste kapsamlı sayılmaz ve özellikle haberlerle kitaplar üzerine yoğunlaşıyor (ağırlıklı olarak kurmaca metinler).

Temel seviyede Japonca (yasashii nihongo) için online kaynaklar:

NHK News Web Easy

Matcha (daha çok seyahatle ilgili metinler)

Withnews (yasashii nihongo serisi) ve Twitter hesabı @yasashiinews

Hukumusume (Japon peri masalları, efsaneleri ve yılın her günü için farklı hikayelerle dolu bir site)

Haber siteleri

Nippon.com sitesinin de Japonca versiyonu mevcut. Birçok makale de İngilizceye ve başka dillere çevrilmeden önce bu sitede yayımlanıyor (Bir makalenin üst kısmındaki diller listesinde yer alan 日本語 linkine tıklarsanız makalenin Japoncasına da erişebilirsiniz.)

Yahoo News ve NHK News (Popüler makaleleri bulmak için sıralamaya [ランキング] bir göz atabilirsiniz.)

Gazeteler

Yomiuri Shimbun ve Asahi Shimbun gibi günlük gazetelerin nüshaları, özellikle öğrenirken metinlerin üzerine not almayı sevenler için iyi olabilir. Basitleştirilmiş olmasa da standart Japoncaya sıkı sıkıya bağlı, böylelikle okuması daha kolay.

Çocuk kitapları

Japonya’daysanız normalde kitapçılardaki çocuk bölümüne göz atmanızı önerirdim (Koronavirüs salgını nedeniyle yayım zamanında kalabalık dükkanlar pek ideal olmasa da). Sevebileceğiniz bir yazar ya da yayınevi bulduğunuzda sıradaki kitabı seçmek daha da kolay. Kurmaca olan ve olmayan birçok metni nedeniyle Poplar Pocket Bunko (ポプラポケット文庫) yayınevini tavsiye ederim, tüm kitaplar sırtındaki okuma seviyelerine göre de işaretlenmiş.

Ek kaynaklar

Bu tarz kitaplar farklı konularda kelime haznenizi genişletmek için harika olabilir. Mesela toplum (社会; shakai) başlığı altında coğrafya ve tarih var. Ya da bilim (理科; rika) konusunda bilgilerinizi tazeleyebilirsiniz. Liseye giriş sınavına hazırlanan öğrenciler için olanくらべてわかるできる子図鑑 (Kurabete wakaru dekiru ko zukan)’ı da deneyebilirsiniz ya da tercihinize göre araştırma yapabilirsiniz. Japonya’daki Kanji Yetenek Sınavı’na yönelik resmi çalışma kitapları olan 漢検漢字学習ステップ (Kanken kanji gakushū suteppu) da kısa cümlelerle pekiştirerek okuma yapma açısından oldukça faydalı olabilir.

Yetişkin kitapları

Seçenek çok. Bence Keigo Higashino ve Haruki Murakami gibi yazarların eserleri hem keyifli hem de okuma açısından nispeten kolay. Çeviriyle karşılaştırma yapmayı da seviyorsanız Murata Sayaka’nın Konbini Ningen adlı kitabını Hüseyin Can Erkin’in Türkçeye çevirdiği Kasiyer’le birlikte veya Pengin Haiuei’i Andrew Cunningham’ın İngilizceye çevirdiği Penguin Highway’le (Türkçeye henüz çevrilmemiş) deneyebilirsiniz. Yine de fırsatınız varsa kitapçılara bir göz atmanızı tavsiye ederim.

İki dilde kitaplar

Aynı zamanda içinde İngilizce çeviriler ve notlar olan bazı kitaplar da var. Bunlar Japonca öğrenenlere yönelik Read Real Japanese ciltleri sayesinde kolayca bulabileceğiniz Japonca hikayelerden modern klasiklere eğilen Breaking into Japanese Literature’ın zorlu metinlerine kadar çeşitlilik gösteriyor.

(Metnin aslı İngilizcedir. Kapak sayfasındaki fotoğraf: © tkc-taka/Pixta.)

Haberin orijinalini okumak için buraya tıklayın.